19/6/09

ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

Άγγελος Χανιώτης
ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΒΙΟΣ
στον ελληνιστικό κόσμο


Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2009
360 σελ., τιμή 27.00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 22.95 €


Ως θεατρικότητα, στο βιβλίο αυτό, ορίζεται η προσπάθεια ατόμων να δημιουργήσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους, η οποία τουλάχιστον εν μέρει ξεγελά. Ξεγελά είτε επειδή αντιβαίνει ριζικά προς την πραγματικότητα είτε επειδή διογκώνει, διορθώνει ή παραποιεί την πραγματικότητα. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι η άσκηση ελέγχου πάνω στα αισθήματα και τη σκέψη άλλων.

Στοιχεία θεατρικότητας υπάρχουν στο δημόσιο βίο κάθε κοινωνίας ─είναι ιδιαίτερα εμφανή και σήμερα. Στην ελληνιστική εποχή όμως παρατηρείται αύξηση στοιχείων θεατρικής συμπεριφοράς κάτω από την επίδραση του θεάτρου, της ηθοποιίας, της σκηνοθεσίας και της δραματουργίας˙ η κοινωνία μετατρέπεται σε κοινωνία θεατών.

Στο βιβλίο μελετάται η χρήση θεάτρων για διάφορες εκδηλώσεις του δημόσιου βίου, η επίδραση του θεατρικού χώρου στην πολιτική ρητορεία, στην εδραίωση της μοναρχικής εξουσίας και στη λατρεία, καθώς και η σύγχρονη αντίληψη ότι η πολιτική είναι ένα είδος δράματος. Η πρόσληψη του δημόσιου βίου ως σκηνοθετημένης παράστασης και του δημόσιου προσώπου ως ηθοποιού, ιδιαίτερα εμφανής στην ελληνιστική εποχή, έχει ενδιαφέρουσες αναλογίες προς τη σημερινή επίδραση της τηλεόρασης και του θεάματος στην πολιτική.

Αριστερά: Πήλινο αγαλματίδιο ηθοποιού της Νέας Κωμωδίας. Δούλος σκουπίζει τα δάκρυά του με τη χλαμύδα του. (Metropolitan Museum, New York, αρ. ευρ. 13.225.13). Σχετικά βλ. Bieber 1961, 46 εικ. 188

Δεξιά: Η εξωτερίκευση αισθημάτων ως πολιτική. Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Κοϊζούμι δεν συγκρατεί τα δάκρυά του μιλώντας με εθνική υπερηφάνεια σε Ιάπωνες μετανάστες στο Σάο Πάολο για τις θυσίες και τα επιτεύγματα των μεταναστών

«…Ο πολιτικό λόγος, που σήμερα επηρεάζεται από τις συμβάσεις και τις δυνατότητες του τηλεοπτικού χώρου, άλλοτε δεχόταν επιδράσεις από το κατηχητικό ύφος και τη ρητορεία του ιερατικού κηρύγματος, άλλοτε από τη στομφώδη απαγγελία του θεατρικού μονολόγου, άλλοτε από τον κοφτό και ηχηρό λόγο του στρατιωτικού διοικητή. Εκείνο που έχει σημασία είναι οι αποδέκτες του πολιτικού λόγου να έχουν συνείδηση αυτής της αλληλεπίδρασης, ώστε να μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα σε ουσία και παράσταση. Για να γίνει αυτό μερικές φορές χρειάζεται μια αποστασιοποίηση και η παρατήρηση δεδομένων σε άλλους χώρους και εποχές. Ο χώρος που επέλεξε αυτό το βιβλίο είναι ο ελληνιστικός κόσμος, από τη Σικελία έως το βασίλειο των Σελευκιδών στη Συρία κι από τις ελληνικές αποικίες της Μαύρης Θάλασσας έως την πτολεμαϊκή Αλεξάνδρεια˙ ο χρόνος είναι η ελληνιστική εποχή, περίπου από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π. Χ.) έως το θάνατο της Κλεοπάτρας (30 π. Χ.). Με επιλεγμένα παραδείγματα από φιλολογικές πηγές, επιγραφές και σε πολύ μικρότερο βαθμό από αρχαιολογικά δεδομένα επιχειρώ να καταδείξω όχι μόνο την ύπαρξη στοιχείων σκηνοθεσίας, δραματουργίας και υποκριτικής σε διάφορες εκφάνσεις του δημόσιου βίου ─αυτά μέχρι κάποιο βαθμό δεν λείπουν από τις περισσότερες κοινωνίες και επικοινωνίες─, αλλά και την επίδραση που άσκησαν οι θεατρικές παραστάσεις στη διάδοσή τους…»

(από τον πρόλογο του βιβλίου)


Ο Αγγελος Χανιώτης διετέλεσε αντιπρύτανης του κορυφαίου Πανεπιστημίου της Χαϊδεμβέργης προτού γίνει εταίρος του Αll Souls College και καθηγητής στην Οξφόρδη το 2006. Τον περασμένο Απρίλιο εξελέγη καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Σπουδών του Πρίνστον (εκεί όπου μελέτησε και ο Αϊνστάιν), θέση την οποία θα αναλάβει το 2010.

14/6/09

OI ΠΡΩΙΜΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Cyprian Broodbank
ΟΙ ΠΡΩΙΜΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Μια ανάλυση στο πλαίσιο της νησιωτικής αρχαιολογίας


Μετάφραση: Γιάννης Παπαδάτος
Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2009653 σελ. με 122 α/μ εικόνες και 12 πίνακες
Τιμή πανόδετου 47.90 €, τιμή χαρτόδετου 37.71

Στο βιβλιοπωλείο μας τιμή πανόδετου 38.32 €
Τιμή χαρτόδετου 30.16 €

Ο Σύπριαν Μπρούντμπανκ χρησιμοποιεί τα εργαλεία της νησιωτικής αρχαιολογίας για να αναλύσει σε βάθος τον πρώιμο κυκλαδικό πολιτισμό και να επανερμηνεύσει μια καίρια φάση της ιστορίας του πρώιμου Αιγαίου, ακολουθώντας τα ίχνη της εξέλιξης των κοινωνιών στις Κυκλάδες κατά τη Νεολιθική και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, από τον πρώτο αποικισμό ως την ενσωμάτωσή τους, τρεις χιλιετίες αργότερα, στο παγκόσμιο σύστημα των μινωικών ανακτόρων και της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου.

Οι Κυκλάδες αποτελούν μία από τις πιο εντατικά ερευνημένες και πλούσιες σε αρχαιολογικά στοιχεία νησιωτικές περιοχές στον κόσμο και από τις λίγες που μπορούν να παρέχουν πληθώρα δεδομένων για την έρευνα του υλικού πολιτισμού. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στον συγγραφέα να αναδιατυπώσει την ιστορία των Πρώιμων Κυκλάδων και να παραθέσει αναλυτικά παραδείγματα, τα οποία θέτουν σε αμφισβήτηση παγιωμένες προσεγγίσεις της νησιωτικής αρχαιολογίας.

 Κατανομή επιλεγμένων αντικειμένων γοήτρου της
Ύστερης Νεολιθικής που βρέθηκαν στις Κυκλάδες.
Στοιχεία από το Getz-Gentle 1996: χάρτης 6
με προσθήκες από το Talalay 1983

Η έρευνά του επικεντρώνεται σε μια σειρά από ερωτήματα-κλειδιά σχετικά με τους κατοίκους των νησιών: Γιατί οι άνθρωποι πήγαν στα νησιά; Πώς επέλεξαν να ζήσουν μετά την άφιξή τους; Τι συνέβαλε στη διαμόρφωση της ζωής τους και πώς εκείνοι αναδιαμόρφωσαν από φυσικής και γνωστικής πλευράς τα νησιά στα οποία κατοικούσαν; Τι είδους σχέσεις δημιουργήθηκαν ανάμεσα στις νησιωτικές κοινότητες αλλά και ανάμεσα στους νησιώτες και άλλες μη νησιωτικές κοινότητες; Πώς οι εξωτερικές επαφές επηρέασαν τον νησιωτικό πολιτισμό; Πώς και γιατί έφτασε το "τέλος" των νησιωτικών κοινωνιών, αν πράγματι συνέβη κάτι τέτοιο;

 Μαρμάρινο ειδώλιο τριγωνιστή/αρπιστή που
λέγεται ότι προέρχεται από την Κέρο.
Ευγενική παραχώρηση του Εθνικού
Αρχαιολογικού Μουσείου, Αθήνα

Η μελέτη του Μπρούντμπανκ δείχνει ότι οι νησιώτες μπορούν να καθορίσουν οι ίδιοι τον πολιτισμικό χώρο και το περιβάλλον τους, και ότι οι νησιωτικές κοινότητες έχουν σύνθετες σχέσεις με τον μη νησιωτικό κόσμο, ενώ παράλληλα προσφέρει πολλές νέες οπτικές και προκλήσεις στους ερευνητές της νησιωτικής αρχαιολογίας καθώς και στους μελετητές της Μεσογείου.

13/6/09

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ, 1784-1974

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ, 1784-1974
Εφημερίδες, Περιοδικά, Δημοσιογράφοι, Εκδότες
Τόμοι Α΄-Β΄-Γ΄-Δ΄

Επιμέλεια: Λουκία Δρούλια − Γιούλα Κουτσοπανάγου
Αθήνα, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών –
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 2008
2.400 σελ., τιμή 160.00 € (όλη η σειρά) / στο βιβλιοπωλείο μας 136.00 €



H τετράτομη «Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου, 1784-1974», αποτελεί καρπό μιας προσπάθειας που ξεκίνησε με το ομώνυμο ερευνητικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών το 1995. Με χρονική αφετηρία το 1784, έτος έκδοσης της πρώτης ελληνικής εφημερίδας στη Βιέννη και καταληκτική χρονολογία την Μεταπολίτευση, περίοδο που αποτελεί τομή και στην ιστορία του Τύπου, η «Εγκυκλοπαίδεια» προσφέρει ένα πανόραμα της έντυπης δημοσιογραφίας και των πρωτεργατών της στην ελληνική επικράτεια και στο εξωτερικό, όπου αναπτύχθηκε ο ελληνισμός.

Η «Εγκυκλοπαίδεια» απαρτίζεται από τρία μέρη: περίγραμμα ιστορίας του Τύπου, αλφαβητικά ταξινομημένα λήμματα και παραρτήματα. Τα κείμενα που προτάσσονται των λημμάτων αποτελούν ένα συνοπτικό και πολύ κατατοπιστικό περίγραμμα της ιστορίας του Τύπου κατά τους δύο και πλέον αιώνες του βίου του. Ξεκινώντας από τον προεπαναστατικό Τύπο και φθάνοντας έως την περίοδο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την Μεταπολίτευση, παρουσιάζεται με ενάργεια η άρρηκτη, αμφίδρομη σχέση του Τύπου με τις αναπτυσσόμενες ελληνικές κοινωνίες, σε όλες τους τις εκφάνσεις και ιδιαίτερα με την πολιτική και την πολιτισμική ζωή, καθώς και ο ειδικός ρόλος του εντός συγκεκριμένων ιστορικών περιόδων.

Πρωτοσέλιδο της καθημερινής
απογευματινής εφημερίδας « ΤΑ ΝΕΑ»
Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 1973

Τη συντακτική ομάδα του έργου πλαισίωσε ένα επιτελείο 340 συνεργατών (καθηγητές πανεπιστημίου, ιστορικοί και άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες, δημοσιογράφοι, βιβλιοθηκάριοι, αρχειονόμοι, μελετητές τοπικής ιστορίας, συλλέκτες) που κατέθεσαν τις γνώσεις και τους καρπούς των ερευνών τους στα πάνω από 2.300 λήμματα της «Εγκυκλοπαίδειας», τα οποία συνοδεύονται από περίπου 1.600 φωτογραφίες. Από τα 2.300 λήμματα, τα 1.600 των εντύπων (εφημερίδων και περιοδικών) καλύπτουν, ενδεικτικά, το σύνολο της επικράτειας αλλά και του εξωτερικού, καθώς και όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος. Τέλος, η παρουσίαση και άλλων κατηγοριών εντύπων (αθλητικά, οικονομικά, φιλολογικά, καλλιτεχνικά, παιδικά, επιστημονικά, θρησκευτικά, γυναικεία, παιδαγωγικά, επαγγελματικά κ.α.) καθιστά πληρέστερη την εικόνα αυτού του "πανοράματος" του Τύπου.
 Εξώφυλλο της μηνιαίας λογοτεχνικής
επιθεώρησης «Ο ΝΟΥΜΑΣ»
τεύχος 2ο, περίοδος γ΄, χρόνος κγ΄
Φεβρουάριος 1931

Στα 700 περίπου λήμματα για τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στην παραγωγή των εντύπων, παρουσιάζονται όχι μόνο οι σημαντικότεροι και γνωστότεροι εκδότες, αλλά και οι λιγότερο γνωστοί, αυτοί των εντύπων της περιφέρειας και του εξωτερικού, που κατέβαλαν τις δικές τους προσπάθειες για την ανάπτυξη του Τύπου.

Πρωτοσέλιδο της απογευματινής
εφημερίδας «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ»
Θεσσαλονίκη, 27 Μαΐου 1963

Το έργο ολοκληρώνεται με Παραρτήματα. Στο πρώτο, παρουσιάζονται τα σύντομα ιστορικά των ενώσεων και σωματείων του Τύπου, που με τη δράση τους συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωσή του, καθώς και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων όσων εργάζονται στο χώρο αυτό. Η σχολιασμένη Γενική Βιβλιογραφία που ακολουθεί, παρουσιάζει τον Τύπο ως αντικείμενο έρευνας και αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για τους αυριανούς μελετητές του θέματος. Κατόπιν, η σύντομη παρουσίαση της νομοθεσίας περί Τύπου από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους καταγράφει τις "περιπέτειές" του και τους δύσκολους δρόμους της αυτονόητης, σήμερα, ελευθεροτυπίας. Τέλος, το φωτογραφικό ένθετο των τελευταίων σελίδων απεικονίζει το "ταξίδι" των εντύπων προς τον τελικό αποδέκτη τους, τον αναγνώστη.

 Ανάγνωση εφημερίδας, Αθήνα, 1923
Γεώργιος Πολίτης / Φωτογραφικό αρχείο Ε. Λ. Ι. Α.

2/6/09

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ - ΧΟΡΝ



Σας ενημερώνουμε ότι στο βιβλιοπωλείο μας (Τσιμισκή 11), όλο τον Ιούνιο, προσφέρεται έκπτωση 30% στους παρακάτω τίτλους του ιδρύματος Γουλανδρή - Χορν:


Χρονογραφική και χαρτογραφική αποτύπωση της αλώσεως

Βυζαντινά βασιλικά συνοικέσια «μετ' αλλοφύλων και αλλογλώσσων». (7ος-11ος αι.)

Γιάννης Μπεράτης. «Σχεδίασμα βιο-εργογραφίας». «Το πλατύ ποτάμι»

Σλαβικές εγκαταστάσεις στη μεσαιωνική Ελλάδα. Γενική επισκόπηση

Η νέα ελληνική ως ξένη γλώσσα. Προβλήματα διδασκαλίας

Η αδιάπτωτη μαγεία. Παπαδιαμάντης 1991 − Ένα αφιέρωμα

Συνάντηση ανατολής και δύσης στα εδάφη της αυτοκρατορίας. Οι απόψεις των βυζαντινών για τους σταυροφόρους

Ούννοι, Βυζάντιο και Ευρώπη. Ο κόσμος των πρώιμων Τούρκων

Οι Αλανοί του Καυκάσου και οι μεταναστεύσεις τους στην ύστερη αρχαιότητα και στο μεσαίωνα

Η ευρωπαϊκή ένωση και η θέση των βαλκανίων

Ελληνισμός και Ευρώπη

Η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην οικονομία των νέων βαλκανίων

Η σχέση της Τουρκίας με την βαλκανική κρίση

Οι Αλβανοί στην Ελλάδα (13ος-15ος αι.). Η μετανάστευση μιας κοινότητας

Οι Βυζαντινοί στο φραγκικό πριγκιπάτο της Αχαΐας

Έργα και ημέρες δυτικών απεσταλμένωνστην Κωνσταντινούπολη. Από την εποχή της εικονομαχίας ως το σχίσμα (726-1054)

Φυσικό και δομημένο περιβάλλον στις βυζαντινές νομικές πηγές

Μορφές οικοδομών κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Πληροφορίες από νομικά έγγραφα

Φυσικός χώρος και μοναχισμός. Η διατήρηση της βυζαντινής παράδοσης στο Άγιον Όρος

Φυσικό και αγροτικό τοπίο στη μεσαιωνική Κρήτη (13ος-14ος αι.)

Ο «Ακάθιστος Ύμνος» και τα προβλήματά του

Ο θρήνος της Αγίας Σοφίας. Θρύλος ή πραγματικότητα;

Η ιδιοπροσωπία του νέου ελληνισμού. Τομοι Α'-Β'

Οι βυζαντινοί άγιοι του ελλαδικού χώρου μέσα από τις πηγές και τα κείμενα

«Πρόοδος» και «συντήρηση» στο πεδίο της εκκλησιαστικής και θρησκευτικής ζωγραφικής. Η περίπτωση του 18ου αιώνα

Η αισθητική του αποσπάσματος. Μια κριτική προσέγγιση στον «Λάμπρο» του Σολωμού

Η κρητική ζωγραφική τον 16ο αιώνα

Τα πάθη της ψυχής και βυζαντινή ζωγραφική της Μακεδονίας

Από τους εικονογραφικούς οδηγούς στα σχέδια εργασίας των μεταβυζαντινών ζωγράφων. Το τεχνολογικό υπόβαθρο της βυζαντινής εικονογραφίας

Η επίδραση της βυζαντινής τέχνης στη γερμανική της εποχής των Οθωνιδών και των πρώτων Σαλιδών αυτοκρατόρων (Β' μισό 10ου-Α' μισό 11ου αιώνα)

Νίκος Εγγονόπουλος. Ωραίος σαν Έλληνας.

Γένος Ρωμαίων. Βυζαντινές και νεοελληνικές ερμηνείες

Αυτοκρατορικές και ηγεμονικές δωρεές προς «ξένους» και από «ξένοις» στο βυζαντινό χώρο (12ος-15ος αι.)

Από το Βυζάντιο στο μετά-Βυζάντιο: «Οίνος παλαιός εις ασκούς καινούς-και αντίστροφα»

Έγκλημα και τιμωρία στο Βυζάντιο

Εισαγωγη στην αρχαία ελληνική τέχνη

Αναφορά στους αρχαίους. Σταθμοί δημιουργικής αρχαιογνωσίας στη νεοελληνική ποίηση και φιλολογική σκέψη

Μοντερνισμός και Βυζάντιο

Βυζάντιο και Σερβία. Μίμηση και πρωτοπορία στην εικονογραφία των εκπροσώπων της εκκλησίας (αρχή 13ου-μέσα 14ου αιώνα)

Θεατρική αναπαράσταση στο Βυζάντιο και στη δύση

Το αυτοκέφαλο της ορθόδοξης εκκλησίας της Αλβανίας

Οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μετά την άλωση

Ο κηπουρός και η καθημερινή κουζίνα στο Βυζάντιο

Η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία

Η θέση του νομικού/δικαστή στη βυζαντινή κοινωνία

Η θέση του χρονογράφου στη βυζαντινή κοινωνία. Νοοτροπία-τεχνοτροπία

Οι περιθωριακοί στο Βυζάντιο