ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΝΟΜΙΣΜΑ

Μακεδονίας Νόμισμα
Από τη συλλογή της Alpha Bank

Γενική επιμέλεια, κείμενα: Δήμητρα Τσαγκάρη

Αθήνα, Alpha Bank Νομισματική Συλλογή 2009

151 σελ. με 171 φωτογραφίες νομισμάτων

Γλώσσα: Ελληνικά, αγγλικά

Τιμή 47.00 €, στο βιβλιοπωλείο μας 42.30 €

Το βιβλίο εκδόθηκε με την ευκαιρία της ομότιτλης εκθέσης αρχαίων νομισμάτων, απο τη Συλλογή της Alpha Bank, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (27/2-8/6/2009). Αναφέρεται στη νομισματοκοπία της Μακεδονίας, περιλαμβάνει φωτογραφίες εκατόν εβδομήντα ενός (171) νομισμάτων και αναλυτικά επεξηγηματικά κείμενα.

«Η Μακεδονία υπήρξε μία από τις πρώτες περιοχές της Ελλάδας που υιοθέτησε το νόμισμα. Στο γεγονός αυτό συνετέλεσε, σε μεγάλο βαθμό, η ύπαρξη μεταλλείων αργύρου και χρυσού στην ίδια περιοχή. Το Παγγαίο, η ανατολική Χαλκιδική, η Σκαπτή Ύλη (βορειοανατολικά της Καβάλας), η περιοχή των Φιλίππων, ο ποταμός Εχέδωρος και η Θάσος ήταν τα σπουδαία μεταλλευτικά κέντρα που με τον πλούτο τους στήριξαν την οικονομία του Μακεδονικού κράτους και την εξουσία των Μακεδόνων βασιλέων. Επιπλέον, οι άμεσες σχέσεις και η πρόσκαιρη υποταγή της περιοχής στην περσική αυτοκρατορία με την καταβολή υψηλών φόρων, καθώς και οι εμπορικές συναλλαγές με την αγορά της Μεσογείου, συνέβαλαν με τη σειρά τους στην πρώιμη υιοθέτηση του νομίσματος.

Φίλιππος Β΄, 359-336 π.Χ.
Χρυσός στατήρ, περίπου 325-317 π.Χ.
Βάρος: 8,66 γρ. Διάμετρος: 1,7 εκ.
Κεφαλή Απόλλωνος προς τα δεξιά
Νομισματοκοπείο: Κολοφών

Η νομισματοκοπία στη Μακεδονία ξεκίνησε περί το 525-510 π.Χ . Τα «Θρακομακεδονικά» έθνη και ορισμένες πόλεις, μεταξύ των οποίων η Βέργη, η Αίνεια, η Μένδη, η Ποτίδαια, η Σκιώνη και η Άκανθος, θέτουν σε κυκλοφορία τα πρώτα αργυρά νομίσματα της περιοχής. Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. σχεδόν κάθε πόλη επιδίδεται στην κοπή δικού της νομίσματος, ενώ ταυτοχρόνως αρχίζουν και οι βασιλικές εκδόσεις.

 Δημήτριος Πολιορκητής, 306-283 π.Χ.
Αργυρό τετράδραχμο, 300-295 π.Χ.
Βάρος: 17,10 γρ. Διάμετρος: 2,95 εκ.
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ. Ποσειδών κραδαίνων τρίαινα
προς τα αριστερά. Δεξιά, πέλεκυς, αριστερά, μονόγραμμα.
Νομισματοκοπείο: Σαλαμίς Κύπρου

[...] Η εικονογραφία των νομισμάτων στη Μακεδονία πηγάζει κυρίως από τη θρησκευτική και μυθολογική παράδοση. Θεοί και ήρωες χαράσσονται επί των νομισμάτων, άλλοτε οι ίδιοι και άλλοτε τα σύμβολά τους, παρέχοντας πληροφορίες για τις τοπικές λατρείες και παραδόσεις. Πηγή έμπνευσης αποτελούν επίσης η χλωρίδα και η πανίδα. Εγχώρια προϊόντα, που αποτελούν πηγή πλούτου και ευημερίας για μία πόλη, σφραγίζουν συχνά τις εκδόσεις της, όπως για παράδειγμα η άμπελος στα νομίσματα της Μένδης, που παραπέμπει στην ανάπτυξη της αμπελοκαλλιέργειας.

Μένδη. Αργυρό τετράδραχμο, 460-423 π.Χ.
Βάρος: 16,66 γρ. Διάμετρος: 2,7 εκ.
Γενειοφόρος Διόνυσος αναπαυόμενος
επί όνου φέρει στο δεξί χέρι κάνθαρο.
Στο πεδίο δεξιά, κοράκι καθήμενο επί κισσού.

Ένα άλλο ενδιαφέρον εικονογραφικό θέμα που απαντάται στα νομίσματα της περιοχής είναι η σκηνή του σπαραγμού. Το θέμα του σπαραγμού είναι παλιό, ανατολίζον και παραδείγματά του σώζονται στη μνημειώδη πλαστική, στην αγγειογραφία και στους σφραγιδόλιθους. Όσον αφορά τα νομίσματα, έως τώρα η σκηνή αυτή υπάρχει σε εκδόσεις τεσσάρων πόλεων της Χαλκιδικής: της Σκιώνης, της Ακάνθου, της Σταγείρου και της Μένδης.

Άκανθος. Αργυρό τετράδραχμο, 510-480 π.Χ.
Βάρος: 17,36 γρ. Διάμετρος: 2,8 εκ.
Λιοντάρι που σπαράσσει ταύρο. Από πάνω Θ,
στο έξεργο φυτικό κόσμημα, πιθανόν το φυτό άκανθος.

[...] Στη βασιλική μακεδονική νομισματοκοπία απαντούν και οι προσωπογραφίες , μία ειδική κατηγορία της εικονογραφίας η οποία εμφανίζεται κάπως καθυστερημένα, καθώς θεωρείτο ύβρις η απεικόνιση ενός θνητού…»

(Αντί εισαγωγής

Η νομισματοκοπία στη Μακεδονία)

 Φίλππος Ε΄, 221-179 π.Χ.
Αργυρό τετράδραχμο, 221-211 π.Χ.
Βάρος: 17,09 γρ. Διάμετρος: 3 εκ.
Κεφαλή Φιλίππου Ε΄ με βασιλικό διάδημα προς τα δεξιά.