ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ (1930-1941)

Εθνικό Θέατρο. Τα πρώτα χρόνια (1930-1941)

Κείμενα: Δημήτρης Σπάθης, Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Αντιγόνη Μανασσή

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2013

327 σελ. με 342 έγχρωμες και α/μ εικόνες

ISBN 978-960-250-586-1

Τιμή 50,00 € / στο βιβλιοπωλείο μας 45,00 €

Η έκδοση αυτή παρουσιάζει σε χρονολογική σειρά τη σκηνική δραστηριότητα του Εθνικού Θεάτρου από την έναρξη της λειτουργίας του (1932) μέχρι την ανακοπή της καλλιτεχνικής του πορείας, εξαιτίας της γερμανικής κατοχής (1941). Ο κατάλογος των παραστάσεων βασίστηκε κυρίως στην πλήρη σειρά θεατρικών προγραμμάτων της κρατικής σκηνής, που φυλάσσονται στη Συλλογή Τεκμηρίων Παραστατικών Τεχνών του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ. Στην έκδοση δημοσιεύονται επίσης μελέτες για την ίδρυση και τα πρώτα χρόνια της ιστορίας του Εθνικού Θεάτρου, ανέκδοτες μεσοπολεμικές μαρτυρίες καλλιτεχνών και συνεργατών της κρατικής σκηνής και χρονολόγιο (1930-1941). Η εικονογράφηση του τόμου προέρχεται στο μεγαλύτερο μέρος της από τα αρχεία των φωτογράφων Τάσου Μελετόπουλου (1908-1969) και Λέοντα Φραντζή (1889-1965) (ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ). Με μια μεθοδική εργασία ιχνηλασίας, επιχειρήθηκε να μεταφερθούν στον τόμο αυτό τα σωζόμενα χνάρια και ο απόηχος της πορείας ενός επίσημου καλλιτεχνικού φορέα και να αναγνωριστούν, όσο αυτό είναι εφικτό, τα πρόσωπα και τα γεγονότα που τη σφράγισαν.

1934, ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΑΣ, Ιούδας

Ανάγνωση του έργου. Μπροστά: Φώτος Πολίτης, Σπύρος Μελάς. Πίσω: Ιωάννης Αυλωνίτης, 

Μήτσος Μυράτ, Μιλτιάδης Λιδωρίκης, Κατίνα Παξινού, Αλέξης Μινωτής, Μιράντα Μυράτ, 

Γεώργιος Ταλάνος, Μανώλης Σκουλούδης, Χρήστος Ευθυμίου, Άρης Μαλλιαγρός. 

Φωτ. Τάσος Μελετόπουλος

Η ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, την άνοιξη του 1930, άνοιγε νέες προοπτικές για τη θεατρική παιδεία του τόπου. Ο Δημήτρης Σπάθης επισημαίνει: «Στην αρχική φάση της λειτουργίας του, το Εθνικό Θέατρο διέθετε πόρους επαρκείς, χάρη στην κρατική επιδότηση, εξοπλισμό ικανοποιητικό στη σκηνή του ανακαινισμένου κτιρίου της οδού Αγίου Κωνσταντίνου, έναν κανονισμό που μπορούσε να εξασφαλίσει τότε στο ίδρυμα ομαλή λειτουργία και σχετική αυτοτέλεια, διοίκηση από αρμόδια πρόσωπα (διευθυντής ο Ιωάννης Γρυπάρης), σκηνοθέτη τον Φώτο Πολίτη και καλλιτεχνικό δυναμικό που ανάλογό του δεν είχε συγκεντρωθεί ποτέ άλλοτε σε ελληνικό θίασο. Ο Φώτος Πολίτης (1890-1934) θα ανεβάσει από το 1932 ως το Δεκέμβρη του 1934, άλλοτε μόνος, σπανιότερα με το βοηθό και διάδοχό του Δημήτρη Ροντήρη, γύρω στα τριάντα έργα, αρχαία δράματα και ξένους συγγραφείς, κυρίως κλασικούς αλλά και νεότερους. Η αξιοποίηση του αρχαίου δράματος στη σύγχρονη σκηνή, η συστηματική και σε βάθος ερμηνεία των κλασικών έργων, η ενσωμάτωση στη θεατρική παιδεία ξεχασμένων στοιχείων της νεοελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, η πρόοδος που σημειώνει τα χρόνια εκείνα η σκηνοθεσία και η υποκριτική και γενικότερα η άνοδος της καλλιτεχνικής στάθμης του θεάτρου είναι επιτεύγματα στα οποία η συμβολή του Πολίτη υπήρξε πολύτιμη.

1937, ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ, Άμλετ. 

Αναμνηστική φωτογραφία: Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Μίχης Ιακωβίδης, 

Δημήτρης Ροντήρης, Αλέξης Μινωτής, Κλεόβουλος Κλώνης. 

Φωτ. Λέων Φραντζής

Στο συγκρότημα του Εθνικού Θεάτρου αντιπροσωπεύτηκαν όλες οι γενιές ηθοποιών με τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους τους. Ο κρατικός θίασος αποτέλεσε έτσι την πιο εντυπωσιακή συμπαράταξη δυνάμεων που μπορούσε τότε να επιτευχθεί. Με αυτό το δυναμικό, ο Φώτος Πολίτης και ο Δημήτρης Ροντήρης (από το 1934 και μετά) έδωσαν τις αρτιότερες παραστάσεις που είχε γνωρίσει ως τότε η ελληνική σκηνή». Οι μεσοπολεμικές παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου χαρακτηρίστηκαν από ομαδικό πνεύμα, ξεχωριστές επιδόσεις στην υποκριτική, υψηλή αισθητική, τεχνική αρτιότητα και ενδιαφέροντες πειραματισμούς στην όψη (σκηνικά, κοστούμια, φωτισμοί), στη μουσική και στην κίνηση.